Üretim-tüketim zincirinin her aşamasında tarladan-sofraya kadar besin güvenliğinin sağlanması, besin kirliliği yoluyla sağlığın bozulmasının önlenmesinin başlıca koşuludur.Ancak bazı mantarları satın alırken ya da doğadan toplarken dikkat etmemiz gereken hususlar vardır.
Üretim-tüketim zincirinin her aşamasında tarladan-sofraya kadar besin güvenliğinin sağlanması, besin kirliliği yoluyla sağlığın bozulmasının önlenmesinin başlıca koşuludur.Ancak bazı mantarları satın alırken ya da doğadan toplarken dikkat etmemiz gereken hususlar vardır.
Çünkü bilindiği üzere mantar, zehirli olduğunda insan yaşamında çok büyük olumsuz etkilere neden olabilir hatta sonuç ölüme kadar varabilir.
Mantar zehirlemesi belirtileri nelerdir?
Mantar zehirlenmeleri yenilen mantarın cinsine ve türüne göre farklılık gösterir. Bazı mantar zehirlenmeleri ilk belirtisini 2 saat sonra verirken bazıları 6, bazıları 8 bazıları da 24 saat sonra gösterebilir. Bu yüzden mantar zehirlenmesi belirtileri ilk saptandığında mutlaka doktora gidilmelidir.
· Terleme,
· Ağız salyasında artma,
· Gözyaşı akıntısı,
· Bronş sekresyonlarında artış,
· Yüz ve boyunda kızarma,
· Ağızda metalik tat,
· Kol ve bacaklarda karıncalanma, şişme,
· Baş dönmesi,
· Koordinasyon bozukluğu,
· Denge bozukluğu,
· Konuşma güçlüğü,
· Kas spazmları,
· Görme ve işitme bozuklukları,
· Hayal görme,
· Karın ağrısı,
· Kusma ve ishal,
· Derin uyku,
· Kalp ritim bozukluklarıdır.
6 saatten sonra görülen semptomlar ise ölümcül olabilecek mantarlar ile zehirlenmeleri akla getirmelidir. Ülkemizde görülen ciddi mantar zehirlenmelerinin %95 ‘i karaciğer ve böbrek yetmezliğine neden olmaktadır. Mantar zehirlenmesinden şüphelenilen kişi veya kişiler mutlaka en yakın sağlık kuruluşuna (mantar yiyen diğer bireylerle birlikte) başvurmalı ve bu kişiler gözlem altına alınmalı ve tedaviye erken dönemde başlanmalıdır. Başvurulan sağlık kuruluşu da, konu ile ilgili bilgi almak ve organ yetmezlikleri ve ölüme neden olabilecek mantar zehirlenmelerinde kullanılan panzehiri (antidot) temin etmek ve gerekli tedavi yöntemlerini danışmak için T.C Sağlık Bakanlığı Acil Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü bünyesinde konuyla ilgili uzman doktorların 114 telefon hattıyla 7/24 danışmanlık hizmeti verdiği Ulusal Zehir Merkezi (UZEM)’ e başvurmalıdır.
Kültür Mantarları Zehirler mi?
Kültür mantarları bünyelerinde zehirli maddeleri bulundurmadığından bir zehirlenme görülmesi mümkün değildir. Ancak, bu mantarların yetiştiği ortam itibarıyla, bazı mikroorganizmalar mantarların üzerinde bulunabilir. Bu mikroorganizmayla bulaşık mantarların çiğ olarak yenmesi sonucunda çok hafif mide ve bağırsak şikâyetlerinin gelişebileceği de unutulmamalıdır. Bunlara ilaveten, mantar alırken ambalajlı olanlar tercih edilmeli; ayrıca, ambalajda tüketiciyi bilgilendirmeye yönelik bazı bilgilerin yer aldığı etiketlerin olup olmadığına da dikkat edilmelidir.
Mantarlarla İlgili Doğru Bilinen Yanlışlar Nelerdir?
Mantarlarla alakalı olarak halk arasında, aşağıdaki belirtildiği biçimde ilmî değeri olmayan yaygın inanışlar da vardır.
· Yoğurtla yenen mantar zehirlemez.
· Pişirilen mantarda zehir yok olur.
· Sirkeli ve tuzlu suda kaynatmakla mantarın zehri alınır.
· Kurutulmuş mantarın yenmesiyle zehirlenme olmaz.
· Çayırlarda yetişen mantarlar zehirli değildir.
· Mantar koparıldığında rengi değişmezse mantar zehirsizdir; mantarın iç kısmı mavileşirse bu mantar zehirlidir.
· Ağaçlardaki mantarlar zehirsizdir.
· Zehirli mantar gümüş kaşıkla pişirilirse kaşık kararır.
· Salyangozlar zehirli mantarları yemezler.