Amasya Genelgesi (Tamimi) Hakkında Hatırlamalar

• Amasya Genelgesi, İstanbul Hükümeti'nin bağımsızlığını kaybetme tehlikesini ve etkisizliğini tanımlamış ve milletin kararlılığına ve kararına bağlı olan bağımsızlığa giden yolu belirtmiştir.

• Bu nedenle Genelge direnişi yürütmek için bir yönetim kurulu ihtiyacını belirtmiş ve Sivas’ta kongre yapılması çağrısı yapmıştır.

Amasya Genelgesi Maddeleri

1. Ulusun birliği ve bağımsızlığı büyük risk altındadır.

2. İstanbul hükümeti aldığı sorumlulukla başa çıkamıyor, bu durum milletimizi gitmiş gibi gösteriyor.

3. Ulusun bağımsızlığı ancak kararlılığı ve inancı ile kurtarılabilir.

4. Ulusların amaçlarına ulaşmak ve halk haklarını savunmak için, kısıtlama ve denetimden uzak bir ulusal komiteye sahip olmalıyız.

5. Her halükarda en güvenli yer olan Sivas'ta kongre yapacağız.

6. Bu amaçla, Hak Savunma Cemiyeti (Müdafaa-i Hukuk) ve İlhak Reddetme (Redd-i İlhak) tarafından her ilden üç kişi temsilci olarak seçilecektir.

7. Her halükarda temsilciler yolda gerçek kimliklerini kullanmamalı ve bu genelge ulusal bir sır olarak saklanmalıdır.

8. Doğu yakasındaki iller için 10 Temmuz'da Erzurum’da bir kongre yapılacaktır. O tarihe kadar diğer temsilciler Sivas'a ulaşırsa doğu illerindekiler Sivas'a taşınacak.

Mustafa Kemal, Amasya'dan sonra 3 Temmuz 1919'da Erzurum'a gitti ve kurulacak bir Ermeni Devleti Projesi'ne karşı Doğu vilayetleri için bölge kongresi toplandı.

Amasya Kongresi Sonuçları

• Ancak Genelge, İstanbul (Osmanlı) Hükümeti'ni rahatsız etti ve 8 Temmuz 1919'da Mustafa Kemal Paşa geri çağrıldı.

• İstanbul hükümeti, Mustafa Kemal'in padişahın emrine karşı geldiği gerekçesiyle tutuklanması için emir çıkardı. Anadolu'da kalan Osmanlı kuvvetlerini dağıtmaktan, daha sonra onu ölüme mahkum etmekten dolayı tutuklanma emri Mustafa Kemal tarafından öğrenildi.

• Bunun üzerine Mustafa Kemal tüm görevlerinden ve ordudan istifa etti.

• Yine de Doğu Ordusu'nun kudretli komutanı Kazım Karabekir, Türk direnişinin diğer önde gelen isimleriyle birlikte desteğini sürdürdü ve Mustafa Kemal Erzurum Kongresi'ne doğru yoluna devam etti.

Genel kaynakların kabaca bu şekilde veya benzer şekillerde dillendirdiği Amasya Tamimini tam anlamıyla değerlendirmek için bu bilgi ve benzeri kaynak bilgileri yeterli gelmeyip bizi yanıltabilir. Bizleri kurtuluş harbi içerisinde görev almış şahsiyetler hakkında Mustafa Kemal hakkında yanılgılara sürükleyebilir bu yüzdendir ki Amasya Tamimini farklı akademik kaynaklardan okuyup farklı değerlendirmeler yaparak değerlendirmemizin daha doğru olacağı kanaatındayım.

Ama hangi değerlendirme yapılırsa yapılsın değişmeyen gerçek Mustafa Kemalin kendisini Çanakkale savaşlarından tanıyan Türk milletinin önüne çıkaran Türk milletini onun liderliğinde birleştirip Kurtuluş Savaşını başarıyla gerçekleştirmesine temel teşkil edecek olan esasların tarih sahnesine sunulduğu ilk yazılı belgenin Amasya Tamimi olduğu gerçeği olacağı şüphesizdir.

Milletçe bu önemli günü geçmişiyle tarihi önem ve gerçekleriyle değerlendirip hatırlamamız yad etmemiz yeni nesillere tanıtıp benimsetmemiz gerektiği düşüncesindeyim umarım milletçe bu görevi başarır atalarımıza Atatürk’ümüze ve tarihimize karşı görevlerimizi yapmayı gerçekleştirebiliriz.