Peygamberden Sonra Hilafet Yolunda Hayatını Kaybedenler

EBU MÜSLİM HORASANI

Abdullah Bin Zübeyr’in ölümünden sonra hilafet konusunda ali taraftarlarının başına geçip Ali taraftarları adına hilafet kavgasını sürdürecek önemli başarılar kazanacak liderler kalmadığından uzun süre hilafet kavgasında Emeviler rahatlamışlardır. Gerçi ali taraftarları ortaya koydukları imamlık makamı sayesinde az çok mücadelelerini sürdürmüşlerdir. Ara ara mevzi başarılar kazanan liderler olmuşsa da büyük çapta Horosan, Irak ve Hicaz bölgelerini etkisi altına alıp hilafet konusunda Emevileri zorlayacak kapasitede liderler görülememiştir. Buna rağmen bu kesimlerdeki halk her zaman Emevilere düşman olmuşlardır.

Bu bölgelerin Emevi karşıtlığından Hz. Ali sülalesinin etkisiz hale gelmesinden istifade eden Hz. Muhammed’in amcası Abbas’ın sülalesi ön plana çıkmaya başlamıştır. Bu nedenle Emevilere karşı olan Irak, Horosan, İran ve Hicaz bölgesi halkı yavaş yavaş Abbas sülalesinin etrafında toparlanmaya onların sevk ve idaresiyle Emevilerle mücadeleye hazırlanmaya başlamışlardır. Ancak bu hazırlanma evresi uzun sürmüş ali sülalesi ve ali taraftarları bu dönemde oldukça acı günler yaşamışlardır. Emevilerin son döneminde harekete geçen Abbasoğluları Emevilerle mücadeleye atıldığında bugün öz geçmişini işleyeceğimiz Ebu Müslim Horasani’yi da onların yanında ön saflarda mücadeleye katılan bir lider olarak görürüz. Ebu Müslim horasaninin bu mücadelede yer almasına karşılık Arap soyundan olmayıp büyük ihtimalle Türk asıllı veyahut melez kökenli bir lider olduğunu düşünmemiz mümkündür.

Ebu Müslim horasaninin hayat hikayesini yazılı kaynaklardan incelemeden önce şunu söylemek isterim ki halifelik makamını Emevi hanedanının elinden almada önemli bir rolü olmasına karşılık hilafeti kendilerine kazandırdığı Abbasi sülalesinin vefasızlığına ve ihanetine uğramış bir lider olduğunu da hatırlatmak isterim. Hayat hikayesinde göreceğimiz gibi hilafeti ele geçiren Abbasoğluları Ebu’l Abbas adında bir başka deyişle Seffah adıla tanınan halife zamanında saraya davet ettikleri Ebu Müslim’i suikastla öldürerek ortadan kaldırmışlardır. Bu nedenle kendisi hilafet olmak istememesine rağmen halife belirlemek uğruna şehit olduğundan Ebu Müslim Horosani’yi da halifelik uğruna kaybedenler listesinde saymak mümkündür. Ebu Müslim Horosani’nin öz geçmişi hakkında yazılı kaynaklar şu bilgileri vermektedir:

(719-755) Horasanlı komutan. Hilafetin Emeviler’den Abbasiler’e geçmesinde büyük rol oynamıştır.

Abdurrahman b. Müslim’in doğum yeri bilinmiyor. Horasanlı’dır. Büyük bir olasılıkla Arap soyundan olmayan başka bir deyişle “mevâlî”dendi. 13 Şubat 755’te Irak’ta Rûmiye’de öldü.

Arabistan’da İslam diniyle birlikte bir de yönetim kuran Hz. Muhammed’in baş düşmanı Ebu Süfyan’ın oğlu Muaviye çeşitli oyunlarla yönetimi Halife Ali’nin elinden aldıktan sonra duruma egemen olmuştu. Iraklılar Ali-Muaviye kavgasında, Ali’nin yanını tutmuş, Suriyelilerle çarpışmışlardı. Çarpışmalar bu bölgede Şia denilen Peygamber ailesi yandaşı bir partinin doğmasını hazırlamıştı. Bu görüşe bağlananlar ile Hicazlılar Emeviler’in can düşmanı kesilmişlerdi.

Emeviler aldıkları ülkelerin, Arap olmayan Müslüman halkına “Mevâlî” diyorlar ve Araplardan farklı davranıyorlardı. Onlardan Müslüman olmayanlar gibi cizye ve haraç alıyorlardı. Toprak sahiplerinden ölçüm üzerinden alman haraç vergisi, toprak ekilsin ekilmesin toplanıyordu.

Emeviler’in Arapçılık siyaseti, Arap olmayan halkı, Emeviler’e düşman ediyordu. Bu düşmanlık Iran, Horasan ve ötesindeki Türk illerine kadar uzanıyordu. Devam edecek…