Unutulan ve Unutturulan Kurtuluş Bayramımız

Bandırmamız geçmişinde yaşanmış önemli tarihi olayları unutan belki de unutturulan bir yerleşim yeridir dememizin pekte yanlış olacağı bir yerleşim yeri değildir. Nitekim bandırmamız kurtuluş harbi öncesinde uğradığı işgallerin bir kısmını unutup sadece yunan işgalinden kurtuluşunu değerlendiren bir yerleşim yeri durumundadır oysa bu işgalden önce Bandırmamızın yaşadığı iki işgal daha vardır birincisi 11 gün süren bir İngiliz İşgali ikincisi de ondan daha kısa süren Anzavur Ahmet işgalidir. Ama nedense birileri bu iki işgalden bahsedilmesinden hoşlanmıyor olsalar gerektir ki bu iki işgalden bahsedilmez bu yazımızda bu unutturulan veya unutulan 11 Şubat 1920 tarihli İngiliz işgalinden Bandırmanın kurtarılışından söz etmek durumundayız.

Bandırma kurtuluş harbi açısından önemli olaylara sahne olmuş bir yerleşim yeri değildir. Hatta diye biliriz ki Bandırmamız kurtuluş harbinde öncülüğü ile değil sonunculuğu ile tanınan bir yerdir. Hatırlanırsa kurtuluş harbi açısından öncülük genellikle İzmir’e mal edilmektedir. Çünkü Yunanlıların ilk işgaline uğramış bir yerleşim yeri olmasına karşılık İzmir aynı zamanda kurtuluş harbimizin fiili olarak başladığı ilk yerleşim yeridir.

Bunu izah etmeye kalktığımız da 2 tür silahlı direnişle izah etmemiz mümkündür. Bunlardan 1.’si 15 Mayıs 1919’da Yunanlılar İzmir’e asker çıkardığında İzmir de bulunan gazeteci Hasan Tahsin Recep veya bir başka adla Osman Nevrez tek başına Yunanlılara karşı silah kullanmış ve onlar tarafından şehit edilmiştir. Onun bu icraatı kurtuluş harbinin ilk silahlı direnişi kabul edilmiştir.

Hatta bu nedenle onun adına onun direnişi gerçekleştirip şehit olduğu yerde ilk kurşun anıtı diye bir anıt yapılmıştır. Yine Ödemiş’te bir grup silahlı milisin Yunanlılarla yaptığı ilk mücadele de İzmir’de gerçekleştiği düşünülürse İzmir hakikatten kurtuluş harbinin ilk başladığı yerdir. Gerçi bu ilklik konusunda Balıkesir’imizi de hak sahibi yapan icraatlar vardır. Mesela 172.alay komutanı Ali Çetin Kaya’nın Ayvalık’ta yaptığı resmi asker ile gerçekleşen ilk silahlı mücadele de kurtuluş harbinin ilklerindendir.

Yine Balıkesir kongresi de ilk yerel kongrelerdendir. Bunlarda Balıkesir’imizi kurtuluş harbi açısından ilk dedirtecek icraatları oluşturmaktadır. Ne var ki Bandırmamızı böyle icraatlar açısından söz sahibi olan yerler arasında görmemiz mümkün değildir. Bırakın ilk icraatları Bandırmamız kurtuluş harbi açısından vatandaşının sakinlerinin göğsünü kabartacak herhangi bir faaliyete sahne olmuş bir yer değildir. Oysa İzmir işgal olmadan önce hiçbir işgal yaşamadığı halde Bandırmamız Yunan işgalinden önce 2 işgal daha yaşamıştır. Bu yönüyle Bandırmamız Güney Marmara’da başlı başına ayrı bir durumdadır.

Zaten Yunan işgali açısından Bandırmamız Yunan işgalini en son gören yerlerden birisidir. Ama yine de vurgulamak isterim ki Bandırmamız Yunan işgaline en son uğrayan yerlerden olmasını Osmanlının başkenti İstanbul’a yakınlığına ve o dönemlerde ki yöneticilerin İstanbul hükümeti ile dolayısı ile işgalci itilaf devletleri ile iş birliği halinde olmasına borçludur. Kaldı ki zaten Bandırma şehrinin halkının önemli bir kısmı Rum, Ermeni, Yahudi gibi azınlıklardan oluşmaktadır. Geriye kalan İslam ahalinin büyük çoğunluğu da kendini saraya yakın ve ona sadık hisseden onunla gönül bağı olduğunu düşünen Kafkasyalı, Çerkez, Dağıstan, Balkanlı, Pomak, Boşnak, Arnavut gibi etnik gruplardan oluşmaktadır.

Bu nedenledir ki işgal güçleri Bandırma bölgesini kendileri ile iş birliği halinde olan Osmanlı hükümetinin denetiminde bir bölge kabul etmekte oranın işgal edilmesine veya ettirilmesine gerek görmemektedirler. Kaldı ki zaten kendi askeri gemileri Bandırma körfezinde demirli olduğu sürece kendileri de bu bölgeyi denetim altında tuttuklarını düşünmektedirler. Bu yüzdendir ki Bandırma bölgesi, hatta Güney Marmara hiçbir işgal görmemiştir. Ancak işgal devletlerini bu sessiz durumdan uzaklaştıran önemli bir olay gerçekleşecektir.

26 Ocak gecesini 27 Ocak’a bağlayan 1920 tarihinde Gelibolu bölgesinde ki Akbaş cephaneliği Balıkesir bölgesi Kuvayı Maliyecilerinden Edremit kaymakamı Hamdi Bey tarafından basılacak burada ki silah ve cephane Lapseki üzerinden Biga ve Yenice taraflarına ağırlıklı olarak aktarılırken bir kısmı da Bandırma üzerinden Karacabey ve Balıkesir’e aktarılacaktır.  

İşte bu baskın Güney Marmara konusunda sessiz kalan tabiri caizse uyuyan işgal devletlerini uyandıracak ve harekete geçirecektir. İngilizler hemen bu silah ve cephanenin izini sürmek üzere askeri gemilerini ve bazı askeri müfrezelerini harekete geçireceklerdir. Bir harp gemisi Lapseki’ye gelirken, 2 harp gemisi eşliğinde bir nakliye gemisi Bandırma körfezine çıkacaktır. Devam edecek…