TÜKETİCİ HAKLARI NELERDİR? TÜKETİCİ ŞİKAYETLERİ NEREYE YAPILIR? (1)

Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunun 3. maddesine göre, tüketici; ticari veya mesleki olmayan amaçlarla hareket eden gerçek veya tüzel kişiyi ifade eder. Bu kapsamda tüketicinin haklarının korunmasına yönelik evrensel ilkeler ve ülkemizdeki tüketici hakları ve tüketici uyuşmazlıkları konusunda özel kanun çıkarılmıştır.

Öncelikle tüketicilere şu noktaları belirtmekte fayda vardır. Aldığınız ürün ayıplı olmamalıdır ve ayıplı haliyle kabul edip etmeme konusundaki irade tarafınıza aittir. Satıcıdan mal aldıysanız ve evrak veya sözleşme imzalamamış olsanız bile unutulmamalıdır ki yaptığınız her konuşma sözleşme hükmünde sayılır. Yine, aldığınız bir ürünü satın aldıktan sonra değiştirme hakkına sahipsiniz. Ancak burada dikkat edilen önemli hususlardan birincisi aldığınız ürünü kullanmamak, ikincisi ürün iade süresini geçirmemek olacaktır ve cayma hakkını da hiçbir gerekçe gösterme zorunluluğu hissetmeden aşağıda belirtilen süreler dahilinde kullanabilirsiniz.

Alınan herhangi bir mal hatalı çıktığı zaman, ilk 15 gün içinde, değiştirilmesi, paranın geri verilmesi, ücretsiz tamir edilmesi, ayıbın neden olduğu değer kaybının malın bedelinden indirilmesi talep edilebilir. Eğer ayıp, gizli ise ve tüketici de bunu sonradan fark ediyorsa, o zaman 15 gün sınırı, 2 yıla çıkar. Ancak, üzerinde ‘özürlü' vb. uyarı yazısı bulunan ve ayıplı olduğu bilinerek satın alınan mallar için bu durum geçerli değildir.

Türkiye’nin de taraf olduğu Birleşmiş Milletler Evrensel Tüketici Hakları Bildirgesine göre 9 temel Evrensel tüketici hakları mevcuttur. Bunlar;

Temel ihtiyaçların karşılanması hakkı Sağlık ve güvenlik hakkı Bilgi edinme hakkı Seçme hakkı Temsil edilme, örgütlenme, sesini duyurma hakkı Zararın giderilmesi hakkı Eğitilme hakkı Sağlıklı bir çevreye sahip olma hakkı Ekonomik çıkarların korunması hakkı

AYIPLI MAL NEDİR?

Ayıplı mal tüketiciye teslim anında taraflarca karşılaştırılmış olan örnek ya da modele uygun olmaması ya da herkes tarafından bilinen sahip olması gereken özellikleri taşımaması nedeniyle sözleşmeye aykırı olan maldır. Dolayısıyla kararlaştırılan malın modele uymaması ya da beklenen özellikleri taşımaması durumunda tüketici seçimlilik haklarını kullanabilecektir. Size tanınan 4 seçimlik haktan birini seçebilirsiniz. Bunlar:

Satılanı geri vermeye hazır olduğunu bildirerek sözleşmeden dönme Satılanı alıkoyup ayıp oranında satış bedelinden indirim isteme Aşırı bir masraf gerektirmediği takdirde, bütün masrafları satıcıya ait olmak üzere satılanın ücretsiz onarımını isteme İmkan varsa satılanı ayıpsız benzeri ile değiştirilmesini istemedir.

CAYMA HAKKININ KAPSAMI

Satın aldığınız ürünü, ayıplı olmasa dahi, teslim tarihinden itibaren taksitle satış sözleşmelerinde 7 gün içinde, mesafeli satış sözleşmelerinde ise 14 gün içinde herhangi bir gerekçe göstermeden ve cezai şart ödemeden sözleşmeden cayabileceğinizi de hatırlatalım.

Size tanınan bu hakları satıcıya iletmeniz ve hangi hakkı kullandığınızı açıkça belirtmeniz gerekmektedir. Ayıp ihbar yükümlülüğünü yerine getirmemenin yaptırımı oldukça ağırdır, zira malı ayıplı olarak kabul etmiş sayılırsınız.

TÜKETİCİLER NEREYE BAŞVURMALIDIR?

6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun uyarınca tüketici işlemi ve tüketiciye yönelik uygulamalardan doğabilecek uyuşmazlıkların çözüm yerleri;

Tüketicinin mal veya hizmeti satın aldığı veya tüketicinin ikametgâhının bulunduğu yerdeki Tüketici Hakem Heyetleri ile Tüketici Mahkemeleri’ dir.

2019 yılında İl Tüketici Hakem Heyetleri için 8.480 TL, ilçe Tüketici Hakem Heyetleri için 5.650 TL altında bulunan uyuşmazlıklarda Tüketici Hakem Heyetine başvurulması zorunludur. Bu heyetin vereceği karar tarafları bağlar. Taraflar bu karara karşı 15 gün içinde Tüketici Mahkemesine itiraz edebilirler.

2019 yılı için değeri 8.480 TL ve üzerindeki uyuşmazlıklarda ise doğrudan Tüketici Mahkemesine başvurulması zorunludur.

Tüketici https://tuketicisikayeti.gtb.gov.tr web sayfası üzerinden tüketici şikayetinde bulunabilir. Devam edecek…